Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (SSOM) to organizacja bazująca na solidarnej współpracy samorządów i koordynująca prace zmierzające do stworzenia silnego ośrodka metropolitalnego. Wspólne prace polegają m.in.: na przygotowaniu koncepcji zarządzania Szczecińskim Obszarem Metropolitalnym, strategii rozwoju, zintegrowanych planów, wprowadzeniu uregulowań legislacyjnych, lobbingu i innych działaniach eksponujących atrakcyjność inwestycyjną, gospodarczą i kulturową obszaru. Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego jest kontynuacją działalności Samorządowego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej które zostało zarejestrowane 15 kwietnia 2005 r. U podstaw powołania Stowarzyszenia w 2005 roku legło przeświadczenie, że obecny jednolity model gminy nie stwarza wystarczających możliwości rozwoju i realizacji ponadgminnych projektów infrastrukturalnych, których celem jest trwały i zrównoważony rozwój całego regionu, zwiększenie jego międzynarodowej roli oraz poprawa jakości życia wszystkich jego mieszkańców. Od 2010 r. funkcjonuje również biuro SSOM, które jest odpowiedzialne za realizowanie działań statutowych podejmowanych przez Zarząd Stowarzyszenia. Działania SSOM są szeroko konsultowane zgodnie z zasadą „nic o nas bez nas”. SSOM stale priorytetyzuje swoje działania, sprawnie koordynując ich wdrażanie w JST w celu uzyskania efektu synergii i znaczącego postępu w realizacji celów rozwojowych (SOM jest głównym obszarem wzrostu w województwie zachodniopomorskim). SSOM aktywnie wykorzystuje układy powiązań, sił, trendów, środowisk wewnętrznych i zewnętrznych dla współdziałania i własnego rozwoju. Członkami założycielami są: Województwo Zachodniopomorskie, Gmina Miasto Szczecin, Gmina Dobra, Gmina Goleniów, Gmina Gryfino, Gmina Kobylanka, Gmina Kołbaskowo, Gmina Police, Gmina Stare Czarnowo. W kolejnych latach do Stowarzyszenia dołączyły: Miasto Stargard, Gmina Stargard, Gmina Nowe Warpno, Powiat Policki, Gmina Stepnica, Miasto Świnoujście. Oprócz działań statutowych SSOM aktywnie współdziała na rzecz wprowadzania nowych, innowacyjnych metod organizacji i zarządzania (zastosowanie zróżnicowanych instrumentów finansowych w zarządzaniu gminą) oraz promowania lokalnych atutów inwestycyjnych, podnoszenia kwalifikacji kadr administracyjnych i tworzenia nowej kultury organizacyjnej, motywującej do twórczego, afirmatywnego nastawienia do zmian w kraju. SSOM współpracuje z innymi podmiotami w oparciu o zasady: partnerstwa i pełnej transparentności działań, subsydiarności. Ze względu na zróżnicowany charakter członków SOM, szczególnie ważne znaczenie dla Stowarzyszenia ma zadanie wzmocnienia partnerstwa i współpracy terytorialnej. Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego skupia gminy o potencjale:
1. ludnościowym – powyżej 670 tys. mieszkańców, co stanowi 40% ogółu mieszkańców województwa zachodniopomorskiego;
2. przestrzennym – powierzchnia 2 795 km, co stanowi 12,2% powierzchni województwa zachodniopomorskiego;
3. gospodarczym – 45,8% ogółu podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w województwie zachodniopomorskim.
W czasie ponad 20 lat działalności Stowarzyszenie opracowało wiele dokumentów, które znacząco wpłynęły na rozwój i integrację Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego:
- Strategia Rozwoju Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego;
- Koncepcja rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina; • Koncepcja rozwoju transportu publicznego w SOM;
- Atlas terenów inwestycyjnych;
- Zintegrowana Strategia Transportu Publicznego na obszarze SOM na lata 2014 – 2020;
- Studium wykonalności dla projektu integracji taryfowej, organizacyjnej i biletowej w SOM;
- Studium wykonalności Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej;
- Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla całego SOM oraz plany dla poszczególnych samorządów;
- Koncepcja funkcjonalno – użytkowa systemu tras rowerowych;
- Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych SOM (realizowana w perspektywie finansowej 2014-2020);
- Opracowanie koncepcji budowy Szczecińskiego Roweru Metropolitalnego;
- Opracowanie Zintegrowanego Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej
- do roku 2030 z perspektywą 2040;
- Strategia Rozwoju Ponadlokalnego Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego 2030.
- W latach 2016-2023 Stowarzyszenie pełniło rolę Instytucji pośredniczącej w ramach RPO WZ 2014 – 2020 we wdrażaniu instrumentu ZIT na terenie obszaru funkcjonalnego Szczecina.
- Stowarzyszenie pełni rolę lidera projektu pn. „Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej z wykorzystaniem istniejących odcinków linii kolejowych nr 406, 273, 351”.
Nagrody i wyróżnienia przyznane dla Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego:
1. Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego za zasługi dla Województwa zachodniopomorskiego w 2025 r.
2. Nagroda Gospodarcza Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Szczecina i Pomorza Zachodniego „Business Club Szczecin” Konik Morski za rok 2014 r.
3. Nagroda Obywatelska w 2015 roku w kategorii Partnerstwo Samorządów za inicjatywę Szczeciński Obszar Metropolitalny – nagroda przyznana przez Prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego;
4. Laureat „Samorządowy Lider Zarządzania 2015 „Razem dla rozwoju”, którego celem było wyłonienie najciekawszych przykładów praktycznie stosowanych metod i narzędzi współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej;
5. Medal Zielonego Feniksa za zasługi we wspieraniu i upowszechnianiu idei ekoenergetyki. Nagroda przyznana przez Województwo Zachodniopomorskie w 2020 r.
Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego stanowi ugruntowaną platformę współpracy i koordynacji działań partnerów (członków) Stowarzyszenia. Kluczowe zadania polegające na kształtowaniu wspólnej polityki samorządów lokalnych dla strategicznych, ponadlokalnych przedsięwzięć – stanowią główną ideę oraz misję Stowarzyszenia. Wymierne korzyści dla mieszkańców regionu opisano w poniższych punktach:
- podejmowanie kompleksowych działań z różnych dziedzin
- kreowanie dialogu z decydentami w miastach, gminach, powiatach Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, mając na celu zastosowanie zintegrowanego podejścia w zarządzaniu SOM;
- ścisła współpraca z włodarzami na szczeblu lokalnym, ponadlokalnym wraz z kierownictwem Ministerstw / Instytucji krajowych na rzecz wzmocnienia współpracy w zakresie długoterminowych strategii ukierunkowanych na obszary funkcjonalne, powiązania terytorialne;
- przygotowywanie oraz wdrażanie strategii rozwoju ponadlokalnego (w tym Strategii ZIT); – lobbing na rzecz wprowadzania uregulowań legislacyjnych;
- kreowanie oraz upowszechnianie realizacji projektów zintegrowanych; – promowanie atrakcyjności Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego: inwestycyjnej, gospodarczej, turystycznej i społecznej;
- reprezentowanie interesów członków Stowarzyszenia na forum regionalnym, krajowym i międzynarodowym, uczestnictwo w wielu gremiach, grupach i komisjach (komitetach), w tym przede wszystkim: w Zespole ds. ZIT oraz obszarów metropolitalnych w Unii Metropolii Polskich, Komitecie Monitorującym Regionalnego Programu Operacyjnego WZP, Komitecie Sterującym ds. Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, Ciele doradczym ds. rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina;
- opracowanie i realizacja wielu projektów finansowanych ze środków zewnętrznych, w tym projektu pn. „Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej z wykorzystaniem istniejących odcinków linii kolejowych nr 406, 273, 351 przy budowie Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej”. W efekcie końcowym Szczecińska Kolej Metropolitalna ma stać się tzw. „kręgosłupem” systemu transportu publicznego w SOM, uzupełnionym o transport tramwajowy i autobusowy na terenie poszczególnych gmin i objętego wspólnym biletem. Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej to strategiczne dla Aglomeracji Szczecińskiej i całego województwa zachodniopomorskiego ogromne przedsięwzięcie inwestycyjne wszystkich Partnerów – jednostek samorządów terytorialnych i spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Wartym podkreślenia jest również fakt, że w latach 2014 – 2023 SSOM pełniło funkcję Instytucji Pośredniczącej dla instrumentu ZIT w ramach RPO WZ 2014 – 2020, a aktualnie pozostaje beneficjentem największej puli środków dla instrumentu ZIT w regionie. Łącznie na realizację instrumentu ZIT SOM w latach 2021 – 2027 przeznaczona jest kwota 700 mln. zł. Realizacja instrumentu terytorialnego ZIT dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego odgrywa istotną rolę w wielowymiarowym rozwoju województwa, stanowiąc wartość dodaną jakim jest zwiększenie kapitału współpracy podmiotów zaangażowanych w działania projektowe na obszarze ZIT. Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego skupia samorządy, których potencjał oddziałuje na całe Województwo Zachodniopomorskie oraz przygraniczne gminy niemieckie. Podejmując współpracę z partnerami po stronie niemieckiej, Stowarzyszenie promuje obszar metropolitalny w różnych dziedzinach oraz przyczynia się do wymiany doświadczeń i rozwoju partnerstwa. Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego od lat działa na rzecz upowszechnienia oraz rozwoju idei samorządności lokalnej i regionalnej będąc wzorem dobrych praktyk dla innych podmiotów zrzeszających jednostki samorządu terytorialnego, działających na terenie województwa zachodniopomorskiego oraz poza jego granicami.
Więcej na: https://som.szczecin.pl