Dokument przyjęty przez Walne Zebranie

Członkowie Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego jednogłośnie przyjęli dokument „Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego do roku 2030 (z perspektywą 2040)” stosowną Uchwałą w dniu 28 listopada 2023 r.

Na poziomie krajowym konieczność planowania rozwoju miast z wykorzystaniem idei SUMP obejmującego całe miejskie obszary funkcjonalne jako narzędzia integrującego politykę transportową z polityką przestrzenną oraz dostrzegającego zależności pomiędzy poszczególnymi gałęziami transportu została uwzględniona w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu 2030 (SRT 2030) oraz w Krajowej Polityce Miejskiej 2030 (KPM 2030). Strategie te podkreślają znaczenie promocji SUMP oraz opierania strategicznego planowania mobilności miejskiej na planach opracowywanych w procesie partycypacji społecznej.

Biorąc pod uwagę szczególny wpływ koncepcji SUMP na zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko oraz zdobyte doświadczenia w trakcie prowadzonego
w latach 2019-2023 pilotażowego projektu, a także wymagania postawione przed Polską
w kontekście zarządzania funduszami UE w perspektywie finansowej 2021-2027, zapisy Umowy Partnerstwa (tj. dokumentu określającego strategię wykorzystania funduszy europejskich w ramach polityk unijnych: polityki spójności i wspólnej polityki rybołówstwa w Polsce w perspektywie finansowej 2021-2027) wskazują na następujące wymagania
w odniesieniu do Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej:

1. Inwestycje w zrównoważoną mobilność miejską będą opierać się na odpowiednim planowaniu mobilności miejskiej, które przyjmie następujące formy:

we wszystkich miastach wojewódzkich oraz w gminach położonych w ich miejskich obszarach funkcjonalnych przyznanie dofinansowania projektom będzie uzależnione od przyjęcia SUMP,
w innych miastach powyżej 100 000 mieszkańców oraz w gminach położonych
w ich miejskich obszarach funkcjonalnych przyznanie dofinansowania projektom będzie uzależnione od przyjęcia SUMP lub innego dokumentu z zakresu planowania transportu miejskiego oraz zobowiązania, że SUMP zostanie przyjęty nie później niż do 31 grudnia 2025 r.,
w pozostałych miastach poniżej 100 000 mieszkańców przyznanie dofinansowania projektom będzie uzależnione od przyjęcia odpowiedniego dokumentu z zakresu planowania transportu miejskiego (np. odpowiednio dostosowanej strategii ZIT), przy czym preferowany będzie SUMP;

2. W przypadku wymogu przyjęcia SUMP przez beneficjanta, wymóg ten będzie uznany
za spełniony, jeżeli Plan:

będzie obejmował właściwy funkcjonalny obszar miejski,
będzie zgodny z obowiązującym komunikatem Komisji Europejskiej dotyczącym SUMP oraz wymogami SUMP,
określonymi we właściwym obowiązującym rozporządzeniu UE w sprawie sieci
TEN-T,
będzie przyjęty przez organ właściwy terytorialnie oraz rzeczowo, w formie zapewniającej praktyczną realizację postanowień SUMP.

3. W programach:

Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEniKS),
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 (FEPW),
Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027 (PT FE),
Fundusze Europejskie dla poszczególnych regionów 2021-2027 (w większości
z 16 programów) znajdują się zapisy o możliwości finansowania SUMP i ich aktualizacji, a w ramach Pomocy Technicznej kontynuowanie wsparcia doradztwa technicznego po zakończeniu obecnie realizowanych projektów wsparcia.

Biuro Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego na podstawie Uchwały nr 1/III/2022 Walnego Zebrania członków Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego przystąpiło w roku 2022 r. do opracowania i złożenia wniosku
o dofinansowanie w trybie pozakonkursowym na projekt dotyczący Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej SUMP w ramach działania 6.1 Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach finansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 -2020, na które uzyskało dofinansowanie. Od tego czasu prowadzone były prace
z wybranym w ramach postępowania Wykonawcą, które doprowadziły do opracowania dokumentów:

Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego do roku 2030 (z perspektywą do roku 2040)
Prognozy oddziaływania na środowisko Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej SOM.

Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego do roku 2030 (z perspektywą do roku 2040) jest dokumentem obejmującym wszystkie aspekty mobilności w obszarze metropolitalnym, zaś prognoza oddziaływania na środowisko jest dokumentem oceniającym skutki wdrażania SUMP SOM na środowisko naturalne. Oba dokumenty sporządzono zgodnie z zaleceniami europejskimi.

Plan ma charakter strategiczno-operacyjny, który ułatwia planowanie transportu
z uwzględnieniem zagadnień związanych z: planowaniem przestrzennym, ochroną środowiska, polityką społeczno-gospodarczą i bezpieczeństwem ruchu drogowego. Wskazuje on również kierunki działań, które w zrównoważony sposób odpowiadają na potrzeby przemieszczania się ludzi i towarów, z uwzględnieniem różnych grup interesariuszy.

Plan spełnia potrzeby mobilności osób i gospodarki w obszarze metropolitalnym oraz w jego otoczeniu, przy zachowaniu dążenia do zapewnienia lepszej jakości życia mieszkańców SOM. W dokumencie zdefiniowano: wizję, cele nadrzędne i cele szczegółowe oraz dopasowane do tych celów działania i rekomendacje. Zapisy SUMP SOM uwzględniają dokumenty planistyczne wyższego rzędu i gminne.

Kwestie integracji przeanalizowano na różnych płaszczyznach, a rekomendacje sformułowano w oparciu o potrzeby zdefiniowane w procesie kilkuetapowego udziału społecznego, obejmującego m.in.: badania ilościowe (wywiady telefoniczne, ankiety), badania jakościowe poprzez grupy fokusowe/warsztaty service design (przy udziale mieszkańców, organizacji pozarządowych, ekspertów i przedstawicieli administracji publicznych); wywiady indywidualne (IDI) czy trwający na przestrzeni styczeń – listopad 2023 etap procesu konsultacji społecznych w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego zrzeszonych w Stowarzyszeniu Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Finalny dokument SUMP SOM zawiera zestaw wskaźników do oceny efektywności działań i celów jak też określa zasady monitoringu, dzięki którym możliwe będzie opracowywanie raportów z realizacji oraz weryfikowanie postępu prac przy wdrażania Planu.