Realizacja projektu pn. „Koncepcja Funkcjonalno – Użytkowa zintegrowanego systemu tras rowerowych Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego” została dofinansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013, Oś Priorytetowa 6 „Rozwój Funkcji Metropolitalnych”, Działanie 6.3 „Ścieżki rowerowe na obszarze metropolitalnym”.
Opracowanie projektu jest pierwszym etapem procesu tworzenia, zintegrowanego systemu tras rowerowych , stanowi materiał wyjściowy do określania i ustalania przebiegu tras rowerowych w przygotowywanych dokumentach planistycznych gmin – członków SSOM. Przedstawione propozycje połączeń dla tras rowerowych opracowano z uwzględnieniem uwarunkowań demograficznych, kulturowych, gospodarczych, środowiskowych regionu.
Aglomeracja szczecińska obejmuje tereny położone wokół Szczecina, największego miasta północno- zachodniej Polski, stolicy Województwa Zachodniopomorskiego. Zlokalizowane w obszarze metropolitalnym miasta i gminy tworzą powiązania historyczne, kulturowe, geograficzne, gospodarcze, kulturalne. Na tych polach prowadzone są wspólne działania obejmujące transport i komunikację, rewitalizację i renowację, ochronę środowiska, podnoszenie jakości życia, inwestycje strukturalne, itp.
Szczeciński Obszar Metropolitalny to również miejsce niezwykle atrakcyjne dla turystów. Stolica Pomorza Zachodniego oraz sąsiadujące z nią ziemie posiadają bogatą ofertę turystyczną – liczne cenne zabytki oraz unikalne na skalę Europy atrakcje przyrodnicze i krajobrazowe. Jednym z istotnych walorów obszaru jest jego atrakcyjność w kontekście turystyki rowerowej. Przez teren aglomeracji szczecińskiej przebiega szereg krajowych (Szlak „Zielona Odra”) i międzynarodowych (Międzynarodowy nadmorski szlak rowerowy R-10 „Bike the Baltic”, Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego).
Pomimo wysokich, docenianych przez mieszkańców i turystów, walorów aglomeracji szczecińskiej wykorzystania turystyki rowerowej, infrastruktura rowerowa obszaru wymaga usprawnienia, zarówno w sferze jakościowej jak i logistycznej. Podstawowe problemy wymagające restrukturyzacji naprawczej dla tej dziedziny to:
• słabo rozbudowana sieć ścieżek i tras rowerowych. Fakt ten utrudnia pełne wykorzystanie potencjału rozwoju turystyki rowerowej. Na przestrzeni ostatnich lat rozpoczęto budowę i odtwarzanie sieci połączeń rowerowych, jednakże jest to proces, który dopiero się rozpoczyna, natomiast skala potrzeb jest bardzo rozległa;
• brak spójności systemu ścieżek rowerowych na terenie aglomeracji szczecińskiej. Wszystkie Gminy tworzące Szczeciński Obszar Metropolitalny prowadzą od lat szereg działań, mających na celu rozbudowę systemu ścieżek rowerowych. Niemniej jednak, poza nielicznymi wyjątkami, działania te mają charakter odrębny. W efekcie realizowane inwestycje nie tworzą spójnej sieci;
• brak spójnego produktu turystyki rowerowej w aglomeracji szczecińskiej, skutkuje brakiem spójnej koncepcji promocji tego produktu i obniża walory tego rodzaju turystyki w obszarze aglomeracji.
Wobec powyższego stworzenie koncepcji zintegrowanego systemu ścieżek rowerowych dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego przyczyni się do rozbudowy i spójności infrastruktury rowerowej.
Cel projektu
Celem projektu jest rozwój ścieżek rowerowych na terenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, poprzez stworzenie jednolitej, spójnej koncepcji zintegrowanego systemu ścieżek rowerowych SOM. Działanie skierowane jest na rozwój ścieżek rowerowych, jako czynnika podnoszącego atrakcyjność turystyczną, edukacyjną
i gospodarczą SOM, z uwzględnieniem charakteru transgranicznego obszaru.
Swoim zasięgiem projekt obejmuje teren w granicach Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, w skład którego wchodzą następujące jednostki samorządu terytorialnego:
a) Gmina Dobra,
b) Miasto i Gmina Goleniów,
c) Miasto i Gmina Gryfino,
d) Gmina Kobylanka,
e) Gmina Kołbaskowo,
f) Gmina Police,
g) Miasto Stargard Szczeciński,
h) Gmina Stargard Szczeciński,
i) Gmina Stepnica,
j) Gmina Miasto Szczecin,
k) Gmina Stare Czarnowo,
l) Miasto Świnoujście,
m) Nowe Warpno.
W ramach projektu zaproponowano połączyć siecią tras rowerowych źródła podróży (np. osiedla mieszkaniowe, stacje kolejowe czy przystanki komunikacji publicznej) z celami podróży (szkołami, urzędami, sklepami, zabytkami, itd. itp.). Jednakże proponowana koncepcja to nie tylko zapewnienie odpowiedniego skomunikowania miejscowości (źródeł i celów podróży) poprzez sieć tras rowerowych w ramach każdego z samorządów należących do Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Przedmiotowa propozycja ma także wymiar ponadlokalny, który manifestuje się przez: (i) integrację sieci tras rowerowych głównych i gospodarczych – dając możliwość, w połączeniu z komunikacją zbiorową i odpowiednio przygotowanymi parkingami stworzenia alternatywy dla indywidulanych przejazdów samochodowych lub połączenie ich z transportem rowerowym; (ii) możliwość tworzenia ponadlokalnych produktów turystycznych.
Zintegrowana sieć tras i parkingów (typu Bike&Raid i Park&Bike) pozwoli na organizację przemieszczania się ludności w celach społeczno-gospodarczych na duże odległości, pomiędzy miejscowościami (źródłami i celami podróży) położonymi w różnych gminach (powiatach) redukując ograniczenia wynikające z korzystania z jednorodnego typu transportu, takie jak np.:
- przejazd samochodem – możliwe ograniczenia w dojazdach do niektórych miejsc, korki w centrach dużych miast,
- przejazd rowerem – wrażliwość na warunki atmosferyczne, ograniczony zasięg,
- korzystanie z transportu publicznego – gęstość sieci połączeń i częstość kursowania poszczególnych linii.
Idea transportu zrównoważonego pozwala na wykorzystanie zalet połączeń hybrydowych, jednak do jej skutecznej realizacji niezbędna jest odpowiednia infrastruktura techniczna.
Spójna i dość gęsta sieć tras głównych oraz turystycznych pozwala na tworzenie dowolnych produktów w postaci tras rowerowych dla uprawiania turystyki kwalifikowanej jedno- i wielodniowej, tras tematycznych czy rekreacyjnych. W przypadku tras tematycznych i wielodniowych zwykle oferta i potencjał poszczególnych gmin były zbyt nikłe aby wzbudzić zainteresowanie turystów i przyjezdnych. Oferta tras rekreacyjnych i tras jednodniowych może być w równym stopniu kierowana do przyjezdnych jak i do mieszkańców. Uzupełnienie sieci tras parkingami Park&Bike, pozwoli na skierowanie oferty do turystów poruszających się po terenie województwa zachodniopomorskiego samochodem, także zainteresowanych rekreacyjną jazdą na rowerze. Do rozwoju turystyki rowerowej niezbędne będzie nie tylko zbudowanie odpowiedniej infrastruktury ale również działania informacyjno-promocyjne, w tym odpowiednie oznakowanie tras turystycznych.
Proponowane w przedmiotowej koncepcji trasy przebiegają zarówno w obrębie jednej gminy, jak i gmin sąsiednich.Część z nich może być przedmiotem wspólnych przedsięwzięć Samorządów – członków SSOM. W tym przypadku przesłanką za wspólnym finansowaniem inwestycji może być możliwość łączenia tras w średnio- i dalekosiężne trasy rowerowe. Proponowane w przedmiotowej koncepcji trasy można łączyć w sieci – na bazie których można konstruować produkty turystyczne, bądź na bazie których można tworzyć multimodalne korytarze transportowe. W ramach koncepcji zaprezentowano przykładowe biegi trzech głównych tras (łączących funkcje społeczno-gospodarcze z funkcjami turystycznymi) oraz czterech tras turystycznych. Przykłady tras głównych korespondują z koncepcją przygotowywaną przez Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej.
Proponowane w koncepcji trasy łącza się w sieć – tworząc bazę dla budowy, rozwoju i promocji produktów opartych o turystykę rowerową, a także produktów, na bazie których można tworzyć multimodalne korytarze transportowe. W ramach koncepcji zaprezentowano przykładowe kierunki przebiegu trzech głównych tras (łączących funkcje społeczno-gospodarcze z funkcjami turystycznymi) oraz czterech tras turystycznych.
1. Trasa główna nr 1. Wschód –Zachód.
Trasa biegnie z Lubieszyna w gminie Dobra do Barzkowic w gminie Stargard Szczeciński.
Trasa na całej swej długości zaspokaja potrzeby obsługi ruchu gospodarczego – bardzo intensywnego w tej osi. W części zachodniej pozwala na zapewnienie przejazdów między gminą Dobra a Szczecinem, w części wschodniej pozwala na obsługę komunikacyjną na osi Szczecin – Kobylanka – Stargard Szczeciński (miasto i gmina). Jednocześnie wzdłuż traktu zlokalizowane są atrakcyjne tereny wypoczynkowe: jezioro Miedwie, południowy skraj Puszczy Goleniowskiej. Trasa włącza się poprzez przejście graniczne w Lubieszynie w sieć tras rowerowych Niemiec. Bezpośrednio wzdłuż proponowanej trasy lub w bliskim sąsiedztwie znajdują się atrakcyjne obiekty turystyczne i krajoznawcze.
2. Trasa główna nr 2. Północ – Południe (zachodnia).
Trasa Rozpoczyna się w Nowym Warpnie a kończy w Pargowie (gmina Kołbaskowo).
Trasa zapewnia obsługę ruchu gospodarczego i obsługę celów społeczno-gospodarczych na całym swoim przebiegu łącząc spójną siecią gminy Nowe Warpno, Police, miasto Szczecin i gminę Kołbaskowo. Sieć parkingów obu typów wzdłuż traktu pozwala na integrację z komunikacją zbiorową, w tym z planowaną koleją SKM oraz z połączeniami autobusowymi i tramwajowymi. Trasa umożliwia jednocześnie dostęp do najważniejszych miejscowości wypoczynkowych na południowo-zachodnim brzegu Zalewu Szczecińskiego (Nowe Warpno, Trzebież), Polic (marina) oraz pozwala na połączenie z siecią tras rowerowych Niemiec (poprzez przejścia drogowe w Pargowie (na południu) i w kierunku Rieth (na północy) oraz przejście promowe Nowe Warpno-Altwarp). Trasa prowadzi w pobliżu wielu obiektów o najwyższych rangach.
3. Trasa główna nr 3. Północ – Południe (wschodnia).
Trasa rozpoczyna się w Jaroszewku (gmina Stepnica) a kończy w Krzypnicy (gmina Gryfino).
Trasa Północ – Południe biegnąca prawobrzeżem Odry pozwala na integrację multimodalnego ruchu ludności na osi Gryfino – Szczecin (dzielnice Podjuchy, Zdroje, Dąbie, itd.) – Goleniów i dalej Stepnica. W centralnej części trasy istnieje możliwość integracji transportu rowerowego z siecią kolei SKM oraz ze szczecińską komunikacją miejską. Dzięki planowanym trasom o charakterze turystycznym i lokalnym trasa ta pozwala na tworzenie zintegrowanych produktów turystycznych wzdłuż rzeki Odry, jeziora Dąbie i zalewu Szczecińskiego. Planowany przebieg trasy pozwala na jej włączenie w sieć tras rowerowych biegnących dalej na południe (wzdłuż dolnego biegu Odry) i na północ (do Wolina, Międzyzdrojów i wybrzeże Bałtyku).
4. Trasa turystyczna nr 4.
Trasa transgraniczna powiatu polickiego. Trasa wiedzie z Podgrodzia (Nowe Warpno) do Szczecina. Trasa umożliwia zwiedzanie atrakcyjnych terenów powiatu polickiego, poprowadzony trasami, które umożliwiają zarówno korzystanie z uroków Puszczy Wkrzańskiej jak i z pobrzeża Zalewu Szczecińskiego. Trasa przebiega nad malowniczymi jeziorami Puszczy oraz w pobliżu Ośrodka Edukacyjnego w Zalesiu. Biegnąc przez Szczecin umożliwia także zapoznanie się z interesującymi obiektami i atrakcjami miasta.
5. Trasa turystyczna nr 5.
Trasa transgraniczna gminy Kołbaskowo.
Trasa rozpoczyna się w Warniku a kończy w Pargowie. Krótka trasa integrująca trzy trasy w obrębie gminy Kołbaskowo, ukierunkowana na integrację ruchu rowerowego na trasach w Polsce z trasami Niemiec (pętla transgraniczna przez Keesow, Krackow, Lebehn).
6. Trasa turystyczna nr 6.
Pętla: Puszcza Goleniowska i jezioro Miedwie.
Trasaturystyczna pozwalająca na tworzenie zarówno produktów – szlaków rowerowych wielo- jak i jednodniowych– dzięki istniejącym trasom turystycznym czy też lokalnym pozwalającym na skrócenie czasu podróży (wycieczki). Wiedzie przez Stargard Szczeciński w pobliżu obiektów kulturowych o wysokich rangach jak również przez mniejsze miejscowości z ciekawymi obiektami historycznymi. Trasa integruje również trasy ukierunkowane na zapewnienie skomunikowania z obiektami rekreacyjnymi nad Jeziorem Miedwie czy malowniczymi terenami wzdłuż rzeki Iny.
7. Trasa turystyczna nr 7.
Dolina Iny. Trasa z Sowna do Goleniowa, integrująca dwie trasy, będąca w dużej części inspirowana propozycją projektu „Pomerania”. Pozwala na eksplorację wartościowych przyrodniczo i atrakcyjnych krajobrazowo terenów wzdłuż Iny. Trasa powiązana jest z Trasą biegnącą przez Puszczę Goleniowską i okolice Stargardu Szczecińskiego, a na północnym swym końcu (w Goleniowie) łączy się z trasą główną i innymi trasami.
Projekt, w proponowanych przebiegach tras uwzględnia istniejącą infrastrukturę rowerową.
Opracowanie zawiera propozycje przebiegu tras rowerowych w obszarze połączeń międzygminnych jak i w granicach administracyjnych miast wraz ze wskazaniem punktów przesiadkowy ( typu B&R oraz P&B). Lokalizacja punktów przesiadkowych wynika z wielopłaszczyznowej analizy priorytetów inwestycyjnych, uwarunkowań komunikacyjnych, stref gospodarczych, turystycznych, kulturowych, demograficznych.
Dokumentacja opracowana w ramach projektu:
APLIKACJA INTERNETOWA
Uzupełnieniem opracowanej Koncepcji jest aplikacja internetowa wraz z bazą danych, odpowiedzialna za gromadzenie, edycję, analizę i prezentację informacji w zakresie aktualnych oraz projektowanych tras rowerowych.
W wyniku konsultacji oraz uzgodnień z przedstawicielami SSOM przyjęto założenie, że funkcje przedmiotowej aplikacji będą realizowane przez dedykowaną aplikację mapową – WebGIS w postaci geoportalu, gdzie głównym interfejsem użytkownika będzie interaktywna mapa. Wszystkie dane gromadzone i prezentowane w ramach planowanego rozwiązania będą miały postać danych GIS z dowiązaną informacją opisową obejmującą swoim zakresem przedmiot zamówienia.
Aplikacja w postaci dedykowanej – interaktywnej mapy udostępnia dane pozyskane w ramach projektu w postaci warstw tematycznych w zakresie:
• trasy rowerowe – warstwa/warstwy liniowe prezentujące przebieg aktualnych oraz planowanych tras rowerowych uwzględniających ich kategorie w postaci odpowiedniej klasyfikacji, wizualizacji, każdy obiekt na mapie – odcinek trasy będzie powiązanych z określonym zakresem atrybutów opisowych, logicznych, graficznych, załączników w postaci dokumentów, adresów URL pozwalających na realizację zestawień, raportów, wyciągów itp.,
• parkingi typu Bike&Ride oraz Park&Bike – warstwa/warstwy punktowe prezentujące lokalizację parkingów – opcjonalnie również w postaci warstwy poligonowej, obiekty będą prezentowane na mapie z uwzględnieniem odpowiedniej wizualizacji, klasyfikacji itp., każdy obiekt będzie miał dołączoną bazę informacji opisowych w postaci atrybutów – jak wyżej,
• inne wektorowe dane tematyczne powstałe podczas realizacji projektu w postaci warstw punktowych, liniowych, poligonowych wraz z informacjami opisowymi,
• tematyczne opracowania rastrowe powstałe podczas realizacji projektu w postaci warstw rastrowych zasilonych do systemu,
• referencyjne dane wektorowe np. granice gmin, granice miejscowości, drogi i ulice, MPZP/SUiKZP, działki, budynki itp. pozyskane z zewnętrznych źródeł np. z usługi WFS, jako pliki SHP itp. – dane przekazane przez beneficjentów projektu oraz pozyskane z CODGiK, OSM itp.,
• referencyjne dane rastrowe np. mapy topograficzne, MPZP, SUiKZP itp., pozyskane w ramach projektu z zewnętrznych źródeł oraz przekazane przez beneficjentów projektu,
• referencyjne dane rastrowe podłączone z zewnętrznych usług danych przestrzennych np. w zakresie warstw Natura 2000, Ortofotomapa itp..
Korzystając z aplikacji można realizować mniej lub bardziej zaawansowane analizy przestrzenne np. wybierając tylko te trasy rowerowe, które spełniają określone kryteria położenia lub logiczne np. przecinające daną gminę i należące do określonej kategorii.
Istotną funkcją aplikacji udostępnianą przez system jest możliwość edycji i aktualizacji danych w trybie on-line – bezpośrednio z poziomu mapy. Moduł edycji dostępny jest dla uprawnionych użytkowników wskazanych przez administratora.
Jednolity, zintegrowany pod względem funkcjonalnym system ścieżek rowerowych na terenie SOM będzie także pierwszym etapem tworzenia nowego produktu turystyczno – gospodarczego, poprzez powiązania komunikacją rowerową obszarów o różnych funkcjach użytkowych. Jednocześnie, promowany w przyszłości nowy produkt zwiększy atrakcyjność województwa zachodniopomorskiego, jako regionu o unikatowych walorach, dostępnego także dla turystów rowerowych.
Aplikacja internetowa dostępna jest TUTAJ
Projekt realizowany w ramach konkursu nr RPOWZ/6.3/2013/1 ogłoszonego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013.
