Sejm przyjął tzw. specustawę funduszową. Gospodarcze zawirowania wywołane pandemią koronawirusa dotknęły także beneficjentów funduszy europejskich. Ograniczone możliwości realizacji dotyczą kilkudziesięciu tysięcy przedsięwzięć dofinansowanych przez UE. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przygotowało projekt ustawy, która ułatwi ich prowadzenie i rozliczanie w nowej rzeczywistości oraz skierowanie pieniędzy unijnych na walkę z koronawirusem.
Chodzi o projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 roku.
Cele tej ustawy są dwa. Po pierwsze, większa elastyczność dla beneficjentów, którzy będą mogli dokończyć rozpoczęte projekty z maksymalną możliwą efektywnością i bez strat finansowych. Po drugie, dostępne fundusze zostaną ukierunkowane na zwalczanie koronawirusa i ograniczanie jego niepożądanych skutków dla gospodarki.
– Chcemy, aby nowa ustawa okazała się skuteczną szczepionką dla polskich firm, samorządów, organizacji pozarządowych, uczelni i innych podmiotów korzystających z funduszy, zwiększającą ich odporność na turbulencje wywołane przez pandemię – podkreśla Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej.
Naprawiamy system operacyjny
Projekt ustawy wpisuje się w działania antykryzysowe rządu. Przewiduje między innymi możliwość uznania za kwalifikowane wydatków na cele niezrealizowane z powodu pandemii oraz wydłużenia terminów składania wniosków w konkursach oraz terminów uzupełniania i wprowadzania poprawek we wnioskach. Pozwala na wydłużanie terminu przekazania wniosków o płatność. Możliwe też będzie wprowadzanie nadzwyczajnego trybu wyboru projektów czy udzielanie ulg w spłacie należności.
Proponowane przepisy dają także możliwość pracy zdalnej komisji oceniających projekty, komitetów monitorujących, a nawet kontroli i audytów. W przypadku gdy nie będzie możliwe przeprowadzenie ich „zza biurka”, będzie można je zawiesić. Przewidziana jest również możliwość przedłużenia terminów w postępowaniach administracyjnych albo ich zawieszenia i wstrzymania wykonania decyzji.
– Ważne dla beneficjentów jest to, że uzasadnione niedotrzymanie warunków umowy o dofinansowanie nie będzie skutkować wykluczeniem z możliwości otrzymania środków europejskich w kolejnych konkursach – podkreśla minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Skanujemy oprogramowanie
– Specustawa będzie miała zastosowanie przede wszystkim do programów operacyjnych perspektywy finansowej 2014–2020, czyli kilkudziesięciu tysięcy projektów, zwłaszcza tych, których wdrożenie jest zagrożone ze względu na COVID-19. Dotychczas podpisanych zostało ponad 60 tys. umów. Ich łączna wartość wynosi 454 mld zł, w tym wkład unijny 276 mld zł. Zdecydowana większość z nich jest w realizacji, nikt, kto jej potrzebuje, nie zostanie bez pomocy – informuje szefowa resortu funduszy i polityki regionalnej.
Zgodnie z projektem, nowe przepisy będą mogły być stosowane również do środków podlegających ponownemu użyciu z programów perspektywy 2007–2013.
– W instrumentach zwrotnych mamy ponad 3 mld zł, w dużej części w dyspozycji regionów. Włączamy te pieniądze w pakiet rozwiązań antykryzysowych i tworzymy warunki umożliwiające zarządom województw uruchamianie wsparcia dla firm z ich udziałem – dodaje minister.
Ponadto przepisy specustawy funduszowej stosowane będą do realizacji i rozliczania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy
Instalujemy nowe aplikacje
Specustawa funduszowa pozwoli wzmocnić działania na rzecz zwalczania koronawirusa i przeciwdziałania jego gospodarczym skutkom. Chodzi głównie o wsparcie biznesu i ochrony zdrowia, ale nie tylko.
– Już teraz, w ramach tarczy antykryzysowej, uruchamiamy specjalne działania dofinansowane z funduszy UE, m.in. 1,5 mld zł na dopłaty do pensji pracowników i składki na ubezpieczenie społeczne, 350 mln zł w ramach tzw. kredytu technologicznego – to pieniądze które ułatwią wielu przedsiębiorstwom podejmować decyzje inwestycyjne, utrzymać produkcję i miejsca pracy, wreszcie 180 mln zł przeznaczamy na zakup sprzętu do nauki zdalnej dla szkół – zaznacza minister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Po wejściu w życie nowych przepisów możliwych będzie więcej tego typu działań, zarówno na poziomie krajowym, jak i w regionach. W niektórych województwach marszałkowie już przesunęli w swoich programach pieniądze na ochronę zdrowia, innym takie decyzje ułatwią przepisy specustawy.
Ustawa ma wejść w życie następnego dnia po jej ogłoszeniu, natomiast szczegółowe rozwiązania będą obowiązywać z mocą wsteczną od 1 lutego 2020 roku. Jej przepisy będą stosowane do 31 grudnia 2020 roku. Ustawa będzie kompatybilna i uzupełniająca z rozwiązaniami, które przygotowuje w tym zakresie Unia Europejska, zarówno pod względem treści rozwiązań, jak i daty, od której mają być one stosowane.