Zachodniopomorski Fundusz Rozwoju, utworzony w ramach Zachodniopomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego, w perspektywie kolejnych 10 lat zarządzać będzie środkami Województwa wspierającymi rozwój gospodarczy Pomorza Zachodniego. W poniedziałek, 31 lipca 2023 r. została zawarta umowa powierzenia środków pochodzących z zasobów zwróconych z regionalnych programów operacyjnych na lata 2007-2013 oraz 2014-2020, przeznaczonych na kolejne przedsięwzięcia finansowane w sposób zwrotny. Na mocy zawartej umowy, ZFR będzie dysponował kwotą przekraczającą 830 mln zł. Przeznaczy je m.in. na pożyczki i poręczenia na atrakcyjnych warunkach, których udzielać będą pośrednicy – instytucje finansowe działające w regionie.
Odważne decyzje w rozwoju regionu
Śmiało można powiedzieć, że Województwo Zachodniopomorskie jest pionierem we wdrażaniu zwrotnych instrumentów w Polsce. Już w perspektywie finansowej 2007-2013 Zarząd Województwa podjął dość niepopularną decyzję o wprowadzeniu – pożyczek na preferencyjnych warunkach, poręczeń finansowych i wejść kapitałowych. Oczywiście nadal beneficjentom oferowano dotacje, ale równolegle wprowadzono nowe inicjatywy. JESSICA umożliwiała pozyskanie wsparcia na działania z zakresu rozwoju obszarów miejskich oraz ich rewitalizacji, z kolei JEREMIE skierowany był do przedsiębiorców i wspierał podnoszenie konkurencyjności firm, które miały utrudniony dostęp do komercyjnych kredytów.
– Dzięki Funduszom Europejskim od ponad dekady możemy budować mechanizm instrumentów zwrotnych. Byliśmy jednym z pierwszych regionów w Polsce, który zdecydował się na przystąpienie do Inicjatywy JEREMIE, a następnie jako jeden z pierwszych regionów w Europie przystąpiliśmy do Inicjatywy JESSICA. Za te decyzje, czyli zastąpienie części dotacji pożyczkami i poręczeniami, przez pewien czas byliśmy krytykowani przez środowiska gospodarcze. Dziś jednak wyraźnie widzimy, że ten mechanizm sprawdził się i na trwale wpisał się w obraz naszej gospodarki. Nikt już nie kwestionuje tego, że powinniśmy takie instrumenty oferować. Dziś dyskutujemy, jak je rozwijać. A nowa perspektywa finansowa niesie nowe możliwości – mówił na spotkaniu z regionalnymi przedstawicielami podmiotów pełniących rolę pośredników finansowych Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.
ZFR z kwotą 830 mln zł na inwestycje
Zachodniopomorski Fundusz Rozwoju działa od 1 sierpnia 2017 roku na podstawie umowy powierzenia Zachodniopomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. przez Zarząd Województwa środków powracających z unijnych inicjatyw JEREMIE i JESSICA. Od samego początku celem Funduszu było wdrażanie instrumentów finansowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw – poprzez udostępnianie środków firmom bezpośrednio lub też poprzez pośredników finansowych. W ciągu prawie 6 latach działalności Funduszu uruchomiono 14 produktów finansowych: pożyczek, linii finansowej dla pośredników oraz reporęczeń, z których skorzystało 2200 przedsiębiorców, realizujących inwestycje o wartości 453 mln zł.
Umowa, która otwiera dyskusję
W poniedziałek, 31 lipca 2023 r. została podpisana druga umowa powierzenia zadań między Zarządem Województwa reprezentowanym przez marszałka Olgierda Geblewicza a Zachodniopomorską Agencją Rozwoju Regionalnego S. A., która zastąpiła umowę z 2017 r. i podwoiła wartość środków przekazanych do Zachodniopomorskiego Funduszu Rozwoju.
Umowa powierzenia realizacji zadań własnych została zawarta na 10 lat. Wartość powierzonych środków to łącznie ponad 830 mln zł! Na tę kwotę składają się środki RPO WZ 2007-2013 (ok. 428 mln zł) oraz środki RPO WZ 2014-2020 (401 mln zł). Należy też zaznaczyć, że nie jest to pula zamknięta. Do wykorzystania będą również środki w ramach pomocy zwrotnej z RPO WZ 2014-20 oraz środki w ramach dotacji warunkowych z FEPZ 2021-2027, które będą wracać do Województwa w kolejnych latach.
Złożenie podpisów na dokumentach otworzyło dyskusję na temat systemu zarządzania instrumentami finansowymi w najbliższych latach, do której zostali zaproszeni funkcjonujący w regionie pośrednicy finansowi, współtworzący na Pomorzu Zachodnim system finansowania zwrotnego. Kwestie wymagające przesądzenia obejmują m.in. rodzaj oferowanych produktów czy wysokość pożyczek. Kolejne spotkanie z udziałem pośredników zaplanowano na wrzesień. Pierwszych szczegółowych decyzji – odpowiadających na potrzeby rynku – należy spodziewać się po przedłożeniu Zarządowi Województwa przez ZARR S.A. strategii inwestycyjnej.
– Biorąc pod uwagę wartość środków, które mamy do dyspozycji, jesteśmy przekonani, że możemy jeszcze bardziej wspierać rozwój przedsiębiorczości w naszym województwie. Naszym celem jest ciągłe doskonalenie naszych działań, by Fundusz mógł efektywnie wspierać rozwój gospodarczy Pomorza Zachodniego. Nasza dotychczasowa działalność pokazała, że taki model sprawdza się w praktyce i przyczynia się do pozytywnych zmian w gospodarce naszego regionu – mówi Arkadiusz Pawlak, Prezes Zarządu ZARR S.A.
Drugie źródło w FEPZ
Oprócz Zachodniopomorskiego Funduszu Rozwoju, instrumenty zwrotne dostępne będą w programie Fundusze Europejskie dla Pomorza Zachodniego 2021-2027. 183 mln zł w programie, czyli blisko 16 proc. alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, będzie oferowana w formie zwrotnej. Pierwsze pieniądze z tej puli powinny być udostępnione ostatecznym odbiorcom jeszcze w tym roku.
O instrumenty finansowe będzie można starać się w ramach czterech celów szczegółowych programu. To:
- wzmacnianie trwałego wzrostu i konkurencyjności MŚP (70 mln euro),
- wspieranie efektywności energetycznej (ok. 40 mln euro),
- wspieranie energii odnawialnej (68 mln euro),
- wspieranie transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym (ponad 4 mln euro).
Podstawową formą wsparcia ma być pożyczka, w tym pożyczka z umorzeniem. Pod koniec tego kwartału Instytucja Zarządzająca FEPZ planuje podpisanie umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, który będzie zarządzał tymi środkami, w tym utworzy fundusze szczegółowe – w drodze wyboru pośredników finansowych dystrybuujących w regionie wsparcie do przedsiębiorców, samorządów terytorialnych czy wspólnot mieszkaniowych.
W poniedziałkowym spotkaniu, oprócz marszałka województwa oraz pracowników Urzędu Marszałkowskiego i reprezentantów Zachodniopomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego uczestniczyli przedstawiciele regionalnych podmiotów pełniących rolę pośredników finansowych oferujących wsparcie zwrotne ze środków udostępnianych przez Województwo Zachodniopomorskie. To: Polska Fundacja Przedsiębiorczości, Stargardzka Agencja Rozwoju Lokalnego, KARR, Szczeciński Fundusz Pożyczkowy, Fundusz Pomerania i Agencja Rozwoju Metropolii Szczecińskiej.